Bài 1: Những bà mẹ trẻ con
Mới đây, một cuộc khảo sát thực tế trên các trẻ vị thành niên (VTN) có thai ngoài ý muốn tại 3 cơ sở y tế lớn trên địa bàn TP.HCM đã gây sốc cho dư luận, đặc biệt là các bậc phụ huynh khi biết: tuổi quan hệ tình dục (QHTD) lần đầu của các em là 14 tuổi, cá biệt có trường hợp quan hệ tình dục (tự nguyện) từ 10-12 tuổi.
Liên tục trong thời gian qua, dư luận chưa hết bàng hoàng khi ngày càng nhiều những trường hợp nữ sinh trở thành những “bà mẹ trẻ con”. Vấn đề QHTD ở trẻ VTN không chỉ là mối nguy cơ có thai ở một cơ thể chưa phát triển đầy đủ mà còn tiềm ẩn nhiều mối nguy hại khác như: các bệnh lây truyền qua đường tình dục, HIV… ảnh hưởng đến sức khỏe, tâm sinh lý, sự phát triển của cơ thể cũng như phá hỏng cả tương lai xán lạn của trẻ.
Quan hệ tình dục lúc 10 tuổi…
“Trẻ con sinh ra trẻ con” - đó là những câu chuyện đau lòng về nữ sinh lớp 10 tự một mình sinh con rồi bỏ vào cặp, mang ra khu đất trống bỏ con. May mà đứa bé thiếu tháng đã được những hàng xóm tốt bụng đưa đi bệnh viện cấp cứu. Điều đáng nói là trong suốt quá trình mang thai và sinh nở của nữ sinh này, không một người hay biết, kể cả cha mẹ.
Và mới đây nhất, dư luận lại một phen sững sờ khi hay tin một nữ sinh (Bạc Liêu) do mang thai ngoài ý muốn, sau khi sinh con đã bỏ xuống sông. Đứa trẻ xấu số đã bị tước mất mạng sống vì một phút nông nỗi của người mẹ trẻ.
Theo GS.TS. Nguyễn Duy Tài, Chủ nhiệm bộ môn Sản, Đại học Y Dược TP.HCM, VTN là giai đoạn chuyển tiếp vô cùng quan trọng từ thơ ấu sang người trưởng thành. Việt Nam lại là một quốc gia văn hóa phương Đông, nơi mà những chuyện giáo dục giới tính - tình dục trước đây dường như khó chạm đến. Tuy nhiên, theo quá trình phát triển hiện tại cùng với sự du nhập văn hóa phương Tây ồ ạt, sự thiếu hiểu biết về kiến thức sức khỏe sinh sản VTN khó lòng chống chọi đối với những thách thức khám phá tình dục của giới trẻ, khiến các em bước vào giai đoạn chuyển tiếp VTN với những bước đi rón rén và đầy nguy cơ cùng với những hệ lụy khó tránh là có thai ngoài ý muốn và mắc các bệnh lý lây truyền qua đường tình dục. Điều này khiến cho Việt Nam trở thành một quốc gia có tỉ lệ phá thai cao nhất thế giới.
Ngày 12/12/2012, tại Hà Nội, GS.TS. Nguyễn Duy Tài đã công bố kết quả cuộc khảo sát (do GS.TS.Nguyễn Duy Tài cùng cộng sự thực hiện) trên trẻ VTN có thai ngoài ý muốn tại 3 cơ sở y tế ở TP.HCM là: Bệnh viện (BV) Phụ sản Hùng Vương, BV. Từ Dũ và Trung tâm Sức khỏe sinh sản (TTCSSKSS) TP.HCM, cho thấy một thực tế khá bất ngờ về sự “trẻ hóa” tuổi QHTD, đó là: tuổi QHTD lần đầu của các em là 14 tuổi, sớm hơn rất nhiều so với điều tra quốc gia năm 2010 (công bố là 18,1 tuổi).
Tuy nhiên, bất ngờ hơn bởi 14 tuổi chỉ là tuổi trung bình chứ chưa phải là sớm nhất. “Cá biệt có trường hợp QHTD lần đầu khi mới… 10 tuổi. Đây là trường hợp rất đáng lưu ý. Bé gái dậy thì sớm, từ năm 8 tuổi đã có kinh. Khi chúng tôi tiếp xúc riêng với bé, cháu cho biết QHTD là tự nguyện. Còn 2 trường hợp nữa cũng QHTD lần đầu khi mới 12 tuổi. Bạn tình cũng chỉ 15, 16 tuổi. May mắn là chưa có thai”, GS.Tài chia sẻ.
Hậu quả là, tỉ lệ nữ VTN chiếm 4% trong số các trường hợp có thai đến khám tại 3 cơ sở y tế kể trên. Cụ thể số trẻ VTN có thai trên tổng số sinh, tương ứng tại: BV.Hùng Vương là 948/38.300; BV.Từ Dũ là 1.477/52.104; TTCSSKSS: 9/245. Đáng lưu ý, số ca phá thai ở trẻ VTN cũng “không kém cạnh”, chẳng hạn: tại BV. Hùng Vương là 884/24.817; BV.Từ Dũ là 2.255/27.532 và tại TTCSSKSS: 372/8.003.
Các bác sĩ thực hiện khảo sát cho biết, những VTN QHTD lần đầu lúc 13 tuổi có nguy cơ có thai gấp 5,3 lần so với những VTN QHTD lần đầu lúc 17 - 18 tuổi. Những VTN QHTD lần đầu trong giai đoạn 14 - 16 tuổi có nguy cơ có thai gấp 1,7 lần những VTN QHTD lần đầu lúc 17 - 18 tuổi.
Trong khi đó, nhóm nghiên cứu Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM về thực trạng giáo dục và trang bị kỹ năng sống về sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục cho VTN tại TP.HCM cũng cho kết quả tương đồng. Đó là có 12,6% VTN có quan hệ bạn bè khác giới, trong đó khoảng 1/4là có người yêu và 3,2% từng có QHTD với tuổi trung bình là 14. Số ca nạo phá thai tuổi VTN đang tăng lên với hơn 40%.
Và trái đắng
Tại các BV phụ sản, không ít nữ sinh khi “mặt đối mặt với nhân viên y tế” đã thú thật rằng “biết sẽ có hậu quả nhưng không cưỡng lại sự tò mò, thử xem hưng phấn QHTD ra sao?”.
Thoáng hơn trong QHTD nhưng lại thiếu những kiến thức về tình dục và sức khỏe sinh sản nên trẻ VTN đã nhận “trái đắng” mang thai ngoài ý muốn.
Thực tế tại các BV phụ sản, trẻ VTN mang thai đến 5,6 tháng mà gia đình mới phát hiện là không hiếm (bạn tình thường là học sinh cùng lứa chung lớp, chung trường). Có trường hợp trẻ 13 tuổi đến BV vì có thai 6 tháng (QHTD với bạn tình là người hàng xóm 22 tuổi). “Trường hợp này nhân viên y tế tư vấn giữ thai vì thai quá lớn. Sau, cô bé thành bà mẹ trẻ, không tự sinh được mà phải mổ bắt con vì bộ phận sinh dục tuy có thể QHTD được nhưng chưa đủ “độ trưởng thành” để có thể tự vượt cạn”, GS.Tài cho hay.
TS.BS. Lê Thị Thu Hà, Phó khoa Sản A, BV.Từ Dũ TP.HCM, gọi những bà mẹ trẻ con này là “những bà mẹ ham chơi” (tức còn đang trong tuổi ăn tuổi chơi), chưa lo tròn bổn phận làm con đã phải choàng gánh thêm trách nhiệm làm mẹ. Và tất nhiên, những bà mẹ bất đắc dĩ này khó lòng có thể chăm sóc con được một khi bản thân cũng chỉ là những đứa trẻ. Đó là chưa kể đến hệ lụy về sự sang chấn tâm lý cũng như ảnh hưởng tới sức khỏe cho cả mẹ và con bởi suốt quá trình mang thai (do giấu giếm sợ người khác biết) không thực hiện việc khám thai định kỳ, không xét nghiệm sàng lọc trước sinh, không được bổ sung các chất cần thiết… Và cái hậu sau phá thai còn đắt gấp nhiều lần, đó là: sảy thai liên tiếp do hở eo tử cung, thai ngoài tử cung, nhau tiền đạo, vô sinh… Nếu phá thai to (trên 21 tuần tuổi) có thể trả giá bằng cả tính mạng người mẹ.
Còn nói theo GS. Tài thì dù giữ thai và trải qua cuộc sinh nở hay phá thai đều dẫn đến nhiều ảnh hưởng xấu, thậm chí là chấm dứt con đường học hành với tương lai xán lạn, nếu trẻ không được nâng dậy sau cú vấp ngã này. Đó là chưa kể đến nhiều trường hợp trượt dài do tâm lý “không còn gì để mất”, tiếp tục vấp ngã lần 2, lần 3… Và theo phân tích của các nhà chuyên môn thì, làm mẹ là một điều thiêng liêng nhất nhưng khi đứa trẻ không nhận thức được, chấp nhận “tước mạng sống của con” thì nhân cách bản thân người mẹ đó sẽ phát triển lệch lạc, dễ trở thành người sống ích kỷ, không biết yêu thương, chia sẻ là gì.
Sai lầm nhất là xem việc bỏ thai như một biện pháp tránh thai. Do đó, điều đáng báo động từ nhiều nghiên cứu cho thấy tỉ lệ áp dụng biện pháp tránh thai ở VTN Việt Nam là rất hạn chế. Nghiên cứu tại TP.HCM, chỉ có 36,8% số VTN có sử dụng biện pháp tránh thai trong lần đầu QHTD. Đa số không biết (52,6%) hoặc mới chỉ có ý định dùng biện pháp tránh thai (7,9%). Hơn nữa, trong những lần quan hệ lần đầu phần lớn là do ngẫu nhiên hay khách quan mang lại nên không có dự phòng trước.
Một khảo sát trên 1.063 học sinh Hà Nội và TP.HCM cho thấy, chỉ có 28% số nam và 31,6% nữ có sử dụng biện pháp tránh thai ở lần QHTD đầu tiên.
Các bác sĩ chuyên khoa khuyến cáo, VTN không áp dụng hoặc áp dụng không thường xuyên các biện pháp tránh thai khi QHTD có nguy cơ có thai gấp 2 lần so với những người áp dụng thường xuyên biện pháp tránh thai.
Chúng tôi tiếp cận được 3 bạn tình của các nữ VTN tại các cơ sở y tế. Tất cả các đối tượng đều không còn ở độ tuổi VTN, không quan tâm đến các vấn đề sức khỏe sinh sản. Tất cả cho rằng vấn đề QHTD là sự thỏa hiệp giữa hai bên nhưng thú nhận là do bản thân gợi ý và không thích áp dụng các biện pháp tránh thai. Như vậy, rõ ràng yếu tố có vai trò quyết định đến sự có thai phụ thuộc hoàn toàn vào bản thân nữ VTN.
Vậy làm thế nào để nữ VTN học được khả năng từ chối (QHTD)? Cách trang bị các phương thức giáo dục cho trẻ VTN để báo động bản thân các em, gia đình và xã hội nhằm hạn chế tỉ lệ có thai và phá thai ở lứa tuổi nhạy cảm này?
GIA KHÁNH – BẢO THI
0 nhận xét:
Đăng nhận xét